Πέμπτη 27 Ιουλίου 2017

Σούρουπο με ροδί χρώματα


Fauve - Martine Dechavanne Roannaise


Καθώς διάβαζα στο μπαλκόνι, αναπαριστώντας στη φαντασία μου τις ατέλειωτες λεπτομέρειες στις μοναδικές περιγραφές του Φλομπέρ που με άρπαζαν και με παράσερναν σε άλλες εποχές, το σούρουπο που έπεφτε γέμισε τον ουρανό με ρόδινα σύννεφα.
Σαν το κερασένιο χρώμα που 'χε το χλιαρό τσάι στο διάφανο γυάλινο ποτήρι δίπλα μου. Δικής μου παρασκευής που το παγώνω για να το 'χουμε για δροσιστικό όταν η θερμοκρασία ανεβαίνει.

Σταμάτησα το διάβασμα και κοιτώντας τα χρώματα του ουρανού ρουφούσα αργά τις γλυκόστυφες λαμπερές γουλιές του, αστειευόμενη με τον εαυτό μου ότι ήταν τα σύννεφα που έπινα κι όχι το τσάι.

Κι ύστερα σιγά-σιγά, καθώς το πινέλο του ήλιου έδυε, τα σύννεφα ξανάγιναν γαλαζωπά κι ένα φεγγάρι νύχι άρχισε να ξεχωρίζει ανάμεσά τους φωτεινότερο στο μπλε-μαβί σκοτάδι που έπεφτε.

Η γλυκιά κούραση όλης της μέρας άπλωσε μια νωχέλεια πάνω μου, μια λύση των μελών και δεν ήθελα πια να διαβάσω. Κράτησα το κάδρο του ουρανού στο μυαλό μου και μαζεύτηκα μέσα, θεωρώντας κι αυτήν την ημέρα, ήδη, τελειωμένη κι ας είναι μόλις εννιά το βράδυ...





Τετάρτη 26 Ιουλίου 2017

Φόβος Θανάτου



Βρήκα σήμερα, αυτό από τον Μπουκόφσκι και αμέσως κάτι μου θύμισε. Και κάποιος άλλος το 'χε πει ακριβώς έτσι, ποιος όμως;

Θυμήθηκα το ποίημα του Ντύλαν Τόμας: "Κι ο θάνατος δε θα ‘χει πια εξουσία", όμως όχι, δεν βρήκα στους στίχους του παρόμοιο απόσπασμα.

Μου θύμισε πολύ έντονα Λιαντίνη κι έψαξα όλα τα αποσπάσματα για τα όσα έχει πει περί θανάτου αλλά ούτε κι εκεί το βρήκα.

Και μετά έψαξα όλα τα αποθηκευμένα αρχεία μου και τελικά βρήκα και θυμήθηκα ποιος είχε ξαναπεί αυτά τα λόγια  που ήταν τόσο έντονα χαραγμένα στο μυαλό μου.
Ο ίδιος μου ο εαυτός το 2007,  σε μια αντιπαράθεση σε φόρουμ, με θέμα: "Πού διαφωνώ με τον Λιαντίνη".

Από τότε που 'γραφα με τόσο σθένος και πίστη όλα αυτά, ο θάνατος με νικάει συνεχώς σε ατέλειωτες μόνιμες μάχες και πολλές φορές με έχει σωριάσει κάτω, σχεδόν νεκρή, για αρκετό καιρό.
Όμως μια-δυο φορές, σ' όλα αυτά τα χρόνια, έχει τύχει να σηκώσω το κεφάλι μου και να του χαμογελάσω. Όχι με την παραδοχή του ηττημένου που αφήνεται στην εξουσία του, αλλά με τη σπίθα του νικητή. Κι αυτό νομίζω είναι ...Κάτι!


Παραθέτω το κείμενό μου. Όχι για να ξανανοίξω τη συζήτηση. Μόνο ως ανάμνηση ορμής για ζωή, Ήδη έχουν ειπωθεί τότε αρκετά. Οι εικόνες δεν υπήρχαν στο φόρουμ. Τις πρόσθεσα τώρα για να σπάσω τη μονοτονία των γραμμάτων.





Δημοσιεύθηκε: Δευ Νοέ 05, 2007 12:22 am Θέμα δημοσίευσης: Πού διαφωνείτε με τον Λιαντίνη

________________________________________
Καθώς κοιτάς το μηδέν στα μάτια δύνεσαι να μην αποκαρτερήσεις;
Ναι!
Γιατί το μηδέν δεν θα υπήρχε αν δεν υπήρχε το ένα, το άτομο, το εγώ.
Είναι το ίδιο το Εγώ που στήνει τον τρόμο της αυταπάτης του μη 'Εγώ' μπροστά μου για να με δοκιμάσει.
Μπορείς να αντέξεις να χάσεις για πάντα αυτό το Εγώ που πάνω του έχεις στερεώσει τόσο καλά τη ζωή σου;
Μπορείς να αντέξεις αυτό που με τόσο κόπο έχεις μορφώσει, καλλιεργήσει, αναβιβάσει, υπάρξει, να εξαφανιστεί δια παντός χωρίς να σου απομείνει ίχνος συνειδητότητας;
Ναι!
Γιατί το δια παντός είναι ισχυρότερο από το μικρόφθαλμο είδωλο-αρχέτυπο του εγώ.

"Μονάχα όποιος νίκησε τον εγωισμό του δεν φοβάται θάνατο. Ο φόβος του θανάτου στον άνθρωπο είναι η σκεπασμένη όψη του εγωισμού του… Ο άνθρωπος που δεν απόσβεσε τον εγωισμό του, αποκομμένος από την ιερή φύση, μπροστά στον θάνατο σπαρταράει και φρίσσει" (Γκέμμα)

Όμως, είτε πεθάνω ακούσια ή εκούσια,
είτε όταν το θελήσει ο θάνατος, είτε όταν το θελήσω 'εγώ'
το αποτέλεσμα είναι να νικήσει ο θάνατος.
Γιατί πάντα αυτός νικάει στο τέλος.
Είτε πάμε γενναία μόνοι μας προς αυτόν, είτε περιμένουμε να έρθει από μόνος του.
Είναι η Ιθάκη της ζωής μας, γι' αυτό έχει μεγαλύτερη σημασία ο πλους προς αυτήν κι όχι η ίδια. Και σ' αυτόν τον πλου θα υπάρχουν όσοι Κύκλωπες και Λαιστρυγόνες στήσω μπροστά μου. Και δεν θα αφήσω το καράβι και το πλήρωμά μου για να πάρω ελικόπτερο να φτάσω μια ώρα αρχύτερα σ' αυτήν.

Θα σε νικήσω θάνατε, όχι επειδή θα σταθώ έτοιμος μπροστά σου αλλά γιατί δεν θα σε φοβάμαι πια τόσο που να παραδοθώ αυτοθέλητα μόνος μου σ' εσένα.
Θα σε νικήσω επειδή θα ζω χωρίς να σε τρέμω και θα επιμηκύνω όσο μπορώ τη ζωή μου στο ανώτερο δυνατό, στο ψηλότερο βάθρο της ύπαρξης.
Γιατί μόνο έτσι την στιγμή που θα έρθεις θα χάσεις την δύναμη που έχεις στους θνητούς και δεν θα ονομάζεσαι θάνατος, αλλά θα μεταμορφωθείς στη χαρά του Χάρου.
Μόνο έτσι μπορώ να σε νικήσω.
Όχι με την εκούσια υποταγή μου σε σένα (κι ας με κοντράρεις παλικαρίσια πως αυτό είναι δική μου νίκη).
Θα σε νικήσω με την αλλαγή της ίδιας σου της υπόστασης, με το να αναβιβάσω μέσω του τρόπου της ζωής μου τη θνητότητα στο παν.
Θα σε νικήσω μόνο αν αλλάξουμε ρόλους.
Όταν θα έρθει η ώρα να φύγω από τη ζωή να είσαι εσύ εκείνος που θα τρέμεις και θα ωχριάς να έρθεις να με πάρεις κι όχι εγώ.
Αυτή είναι η δική μου νίκη απέναντί σου.

Γιατί, ποιος μπορεί να στήσει με σιγουριά απέναντί του το μηδέν ή το παν;
Μήπως αυτός που μπορεί με την ίδια σιγουριά να πει ότι υπάρχει ή ότι δεν υπάρχει Θεός; Και γιατί από τα δύο να προτιμήσω το μηδέν για την παλικαρίσια δοκιμασία του 'είναι' μου κι όχι το παν; Γιατί να προτιμήσω το όχι κι όχι το ναι;;

"Ποιος τολμάει να ειπεί πιστεύω στο Θεό:
Ποιος τολμάει να ειπεί δεν πιστεύω στο Θεό:
όπως αποκρίθηκε κι ο Φάουστ στην ερώτηση της Μαργαρίτας."

Ποιος τολμάει να ειπεί υπάρχει μόνο το μηδέν κι όχι το παν;
Ποιος τολμάει να ειπεί υπάρχει μόνο το παν κι όχι το μηδέν;
Ποιος τολμάει να ειπεί ότι είναι το ίδιο ή διαφορετικά;

"Το για πάντα! και το ποτέ πια! είναι δυο φράσεις που το εκτόπισμά τους έχει απόλυτη τιμή. Και προορίστηκαν να τις μεταχειρίζεται ο άνθρωπος μόνο για το οριστικό γεγονός του θανάτου." (Γκέμμα)

Το μηδέν ίσως να με βόλευε πιο πολύ, γιατί θα με ελευθέρωνε αμοραλιστικά από ένα σωρό ηθικές και κώδικες τιμής, αν δεν με πλήγωναν άμεσα τα αποτελέσματα των ενεργειών μου. Ο σκοπός των επιθυμιών μου θα άγιαζε τα οποιαδήποτε μέσα. Ίσως και να πατούσα το κουμπί που θα μου 'δινε ό,τι ζητούσα κι ας πέθαιναν 10.000 άτομα στην Κίνα. Ούτως ή άλλως χώμα είναι τα 10.000 άτομα και στο χώμα θα πάνε, λίγο νωρίτερα - λίγο αργότερα, δεν έχει σημασία.
Όμως δεν το προτιμώ. Διαλέγω την υπέρβαση στο παν! Και δεν είναι αυτή η εύκολη λύση. Καμιά από τις δύο δεν είναι.
Γιατί χρειάζεται παλικαριά του να απαρνηθείς το παν σου για να γίνεις μηδέν μέσω του θανάτου.
Όπως επίσης χρειάζεται παλικαριά, μέσα από την ήττα και την κάθαρση, να συνειδητοποιείς καθημερινά το μηδέν σου και να παλεύεις για να φτάσεις το παν.
Με τη διαφορά πως ο πρώτος δρόμος περνάει αυτοθέλητα και ενσυνείδητα μέσα από τον θάνατο, ενώ ο δεύτερος περνάει αυτοθέλητα και ενσυνείδητα μέσα από την ζωή.
Το να τολμήσεις να ζήσεις στο ύψος των δυνατοτήτων του πραγματικού ανθρώπου και να ξεφορτωθείς το βάρος της θνητής σου μικρότητας, τους νόμους της ανάγκης της φύσης, είναι σα να μπαίνεις στην φωτιά για να ξεφορτωθείς το δηλητηριασμένο εξωτερικό πουκάμισο.
Αλλά αυτός ο θάνατος δεν είναι και φυσικός ταυτόχρονα.
Είναι η χιλιοειπωμένη και χιλιοπαιγμένη από τις θρησκείες αναγέννηση. Τόσο δύσκολη όσο εύκολα την παπαγαλίζουμε συνέχεια.
Κι ας λένε ότι το ανώτατο σημείο της εξέλιξης δεν μπορεί να ξεπεραστεί από το ον κι ότι μπορεί να είναι ταυτόσημο με τον οριστικό αφανισμό του. Γιατί, ποιος ορίζει εμπειρικά τι είναι το ανώτατο εν ζωή και πως δεν υπάρχει και πιο πάνω;

Το να συνομιλήσεις με τον θάνατο τις τελευταίες στιγμές, το να τον έχεις στα χέρια σου θαρραλέα, ατρόμητα, περιμένοντας τον επειδή τον κάλεσες με κάποια ένεση, χάπια, αρτηριοτομή ή ό,τι άλλο, είναι μια νοητική και συναισθηματική δοκιμασία που την βιώνεις όντας εν ζωή.
Αυτό που προσπαθούσαν να βιώσουν μέσω των μυστηρίων στην αρχαιότητα ώστε να είναι προετοιμασμένοι και να έχουν ξεπεράσει (εν ζωή) εκείνη την ύστατη στιγμή.

Η στιγμή όμως που θα έρθει ο θάνατος είναι ακαριαία. Τότε δεν μπορείς να συνδιαλλαγείς μαζί του. Είναι ο απόλυτος νικητής. Δεν σου μένει ούτε ένα εκατομμυριοστό του δευτερολέπτου για να σκεφτεί ή να αισθανθείς ή ο,τιδήποτε άλλο συνήθιζες ως τώρα να κάνεις στη ζωή σου. Έρχεται τόσο πρωτόγνωρα, που συνηθισμένοι από την επάρκεια χρονικών περιθωρίων -έστω και για κάποιες σκέψεις- μας ξαφνιάζει.
Είναι το οριστικό και αμετάκλητο τέρμα της υπάρχουσας κατάστασής μας, της συνειδητότητας, της ύπαρξής μας.
Αν δεν βίωνα προσωπικά (τι και πώς δεν έχει σημασία) μια τέτοια στιγμή, δεν θα μπορούσα να την περιγράψω τώρα.
Είναι κάτι που δεν έχουμε ζήσει ποτέ κι όσα και να πει κανείς δεν θα καταλάβουμε το να μην έχουμε ούτε μια στιγμή ακόμα χρονικό περιθώριο.



Γιατί, αν (βάζω μπροστά ένα μεγάλο και θεωρητικό ουτοπικό 'ΑΝ' προς αποφυγή κάθε παρεξήγησης) αν έφτανα ποτέ στο ύψος ενός Λιαντίνη, θα πάλευα να ξεφύγω από τα φιλοσοφικά δίχτυα της πάλης του Είναι με τον θάνατο και δεν θα παραδινόμουνα σ' αυτόν παλικαρίσια για να τον νικήσω.
Θα προτιμούσα να βάλω φωτιά στον κόσμο με τη ζωή μου, μέσω των τόσο χαρισματικών δυνατοτήτων μου.
Γιατί ο καθηγητής έφυγε νωρίς. Είχε πολλά ακόμα να δώσει κι εμείς να πάρουμε.
(Και ποιος ξέρει, ίσως κάποτε κι οι μη τυχεροί να τον γνωρίζαμε από πιο κοντά.)

Δεν τολμώ να πω ότι η αυτοθέλητη έξοδος του καθηγητή είναι λάθος γιατί τότε θα αυτοαναιρούσα όσα είπα παραπάνω.
Μόνο το ότι –μια και έχω την ευχέρεια μέσα από φιλοσοφικούς λαβύρινθους επιλογών να διαλέξω- και μια και κανείς δεν μπορεί να πει με σιγουριά αν σ' αυτό που αξιώνουμε ως Τέλος στήνεται μπροστά μας το μηδέν ή το άπειρο ή ό,τι άλλο, προτιμώ να βλέπω -ως καθαρά προσωπική μου επιλογή- τα πράγματα περί θανάτου αλλιώς.











Νυχτώνει



Σου άφηνα λέξεις
μου άφηνες σιωπή
Έτσι θα ΄χουν να λένε
πώς ποτέ πραγματικά
δεν ανταμώσαμε

Μα ένα βράδυ
θαρρώ σε είδα
Είχες κατεβάσει
όλόκληρο το φεγγάρι
και του ψιθύριζες

[26/7/17 Κυκλοδίωκτον]



Κυριακή 23 Ιουλίου 2017

Περί...



Ψάχνοντας κάτι άλλο σήμερα σχετικά με τον Bergson, έπεσα σε μια πτυχιακή εργασία του 2013 που στη βιβλιογραφία της έχει αναφορά στο μπλογκ μου και συγκεκριμένα στην ανάρτησή μου "Περί κωμικού".
Μου 'ρθε απρόσμενο όσο να πεις. Δεν το περίμενα οι αναρτήσεις μου να ΄χουν τέτοια επιρροή. Τις θεωρώ τόσο προσωπικές και υποκειμενικές, τόσο κλεισμένες στον δικό μου μικρόκοσμο που δεν παύουν να με εκπλήσσουν τέτοιες αναφορές όποτε τις συναντώ.


Εδώ η παλιά ανάρτησή μου:  http://kyklodiwkton.blogspot.gr/2008/03/blog-post_26.html



Κι εδώ η πτυχιακή εργασία σε μορφή PDF που μπορείτε να την κατεβάσετε:





Henri Bergson